ជំពូកទី២

អំពីព្រះមហាក្សត្រ

មាត្រា៧

ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្ដិ ប៉ុន្ដែទ្រង់មិនកាន់អំណាចឡើយ។

ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ជាព្រះប្រមុខរដ្ឋមួយជីវិត ។

អង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនអាចនរណារំលោភបំពានបានឡើយ។

មាត្រា៨

ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គទ្រង់ជានិមិត្តរូបនៃឯកភាពជាតិ និង​ និរន្ដរភាពជាតិ។

ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ជាអ្នកធានាឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទ្រង់ជាអ្នកធានាការគោរពសិទ្ធិ និង​សេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និង​ ការគោរពសន្ធិសញ្ញាអន្ដរជាតិ។

មាត្រ៩

ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់មា​នតួនាទីខ្ពង់ខ្ពស់ជាអាជ្ញាកណ្ដាល ដើម្បីធានាការប្រព្រឹត្តទៅនៃអំណាចសាធារណៈឲ្យមានភាពទៀងទាត់។

មាត្រា១០

របបរាជានិយមកម្ពុជា ជារបបជ្រើសតាំង ។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឥតមា​នព្រះរាជអំណាចចាត់តាំងព្រះរជ្ជទាយាទសម្រាប់គ្រងរាជ្យសម្បតិ្ដឡើយ។

មាត្រា១១

ក្នុងករណីដែលព្រះមហាក្សត្រ ពុំអាចបំពេញព្រះរាជភារៈជាព្រះប្រមុខរដ្ឋបានដូចធម្មតា ដោយព្រះទ្រង់ប្រឈួនជាទម្ងន់ មានការបញ្ជាក់ដោយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ ជ្រើសរើសដោយប្រធានព្រឹទ្ធសភា បំពេញភារកិច្ចប្រមុខរដ្ឋជំនួសព្រះអង្គក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ។

ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំមានលទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជា ប្រមុខរដ្ឋជំនួស ព្រះមហាក្សត្រក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ ពេលព្រះអង្គទ្រង់ប្រឈួនជាទម្ងន់ ដូចមានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌខាងលើ ប្រធានរដ្ឋសភាជាអ្នកបំពេញភារកិច្ចនេះ។

ក-អនុប្រធានទី១ ព្រឹទ្ធសភា

ខ-អនុប្រធានទី១ រដ្ឋសភា

គ-អនុប្រធានទី២ ព្រឹទ្ធសភា

ឃ-អនុប្រធានទី២ រដ្ឋសភា

មាត្រា១២ ថ្មី

នៅពេលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ចូលទិវង្គត ប្រធានព្រឹទ្ធសភាទទួូលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំបានលទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីជំនួសព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងពេលចូលទិវង្គត ការទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ ត្រូវអនុវត្តតាមវាក្យខ័ណ្ឌទី២ និង ទី ៣ នៃមាត្រា១១​ ថ្មី។

មាត្រា ១៣ ថ្មី

ក្នុងរយៈវេលា ៧ ថ្ងៃយ៉ាងយូរ ព្រះមហាក្សត្រថ្មី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បតិ្ដមា​នៈ 

-ប្រធានព្រឹទ្ធសភា

ប្រធានរដ្ឋសភា

នាយករដ្ឋមន្ដ្រី

សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្ដិកនិកាយ

អនុប្រធានទី១ និងអនុប្រធានទី២ ព្រឹទ្ធសភា

អនុប្រធានទី១ និងអនុប្រធានទី២ រដ្ឋសភា

ការរៀបចំ និង​ ការប្រព្រឹត្ដទៅនៃក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បតិ្ដ នឹងមានកំណត់ក្នុងច្បាប់មួយ។

មាត្រា១៤

ត្រូវបានជ្រើសរើសជាព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសមាជិកនៃព្រះរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ ដែលមានព្រះជន្មាយុយ៉ាងតិច៣០ ព្រះវស្សាហើយដែលជាព្រះរាជបច្ឆាញាតិ នៃព្រះមហាក្សត្រ អង្គឌួង ឫ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្ដម ឫ ក៏ព្រះមហាក្សត្រ ស៊ីសុវត្ថិ។

មាត្រា១៥

ព្រះជាយានៃព្រះមហាក្សត្រ មានព្រះរាជឋានៈជាព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាណាាចក្រកម្ពុជា។

មាត្រា១៦

ព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាាណាចក្រកម្ពុជា ពុំមានព្រះរាជសិទ្ធិធ្វើនយោបាយទទួលតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋ ឬជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋ ឬជាអ្នកដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ទទួលតួនាទីរដ្ឋបាល ឬយោបាយឡើយ។

ព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទុកព្រះរាជកាយពលបំពេញព្រះរាជភារៈបំរើប្រយោជន៌សង្គម មនុស្សធម៌ សាសនា​ និង​ ជួយព្រះមហាក្សត្រក្នុងព្រះរាជកាតព្វកិច្ចផ្នែកពិធីការ និង​ ការទូត។

មាត្រា១៧

ប្រការដែលព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្ដិ ប៉ុន្ដែទ្រង់មិនកាន់អំណាចឡើយ ហើយដែលមានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ មិនអាចសុំកែប្រែបានជាដាច់ខាត។

មាត្រា១៨ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រព្រះអង្គទ្រង់ទាក់ទងជាមួយព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភាដោយព្រះរាជសារ

ព្រះរាជសារនេះ ព្រឹទ្ធសភា និង​ រដ្ឋសភា មិនអាចយកទៅជជែកពិភាក្សាឡើយ។

មាត្រា១៩ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់តែងតាំងនាយករដ្ឋបន្ដ្រី និង ទ្រង់តែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី តាមបែបបទដែលមានចែងក្នុងមាត្រា ១១៩ ថ្មី ។

មាត្រា២០

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទទួលសវនាការជាផ្លូវការពីរដងក្នុងមួយខែ ឲ្យនាយករដ្ឋមន្ដ្រី និង គណៈរដ្ឋមន្ដ្រីចូលគាល់រាយការណ៌ទូលថ្វាយទ្រង់ជា្របអំពីសភាពការណ៌នៃប្រទេសជាតិ។

មាត្រា២១

តាមសេចក្ដីស្នើរបស់គណៈរដ្ឋមន្រ្ដី ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំង ផ្លាស់ប្ដូរ ឬ បញ្ចប់ភារកិច្ចមន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់ ស៊ីវិល និង​ យោធា ឯកអគ្គរាជទូត និង​ ប្រេសិតវិសាមញ្ញ និង​ពេញសមត្ថភាព។

តាមសេចក្ដីស្នើរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជ្យក្រឹត្យតែងតាំង ផ្លាស់ប្ដូរ ឫ ដកចៅក្រមផ្នែកយុត្ដាធិការ។

មាត្រា២២ ថ្មី

នៅពេលប្រជាជាតិប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ប្រកាសប្រទានដំណឹងជាសាធរណៈ ដាក់ប្រទេសជាតិស្ថិតនៅក្នុងភាពអាសន្នក្រោយពីបានមតិឯកភាពពីនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ប្រធានរដ្ឋសភា និង ប្រធានព្រឹទ្ធសភា។

មាត្រា២៣ 

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ជាមេបញ្ជាការកំពូល នៃកាងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។ អគ្គមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនេះ ត្រូវបានតែងតាំងឡើងដើម្បីបញ្ជាកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនេះ។

មាត្រា២៤​ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គង់ជាព្រះអធិបតី នៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាការពារជាតិដែលនឹងត្រូវបង្កើតឡើងដោយច្បាប់មួួយ។ 

ព្រះមហាក្សត្សទ្រង់ប្រកាសសង្គ្រាម ក្រោយការអនុម័តរបស់រដ្ឋសភា និងព្រឺទ្ធសភា។

មាត្រា២៥

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទទួលសារតាំងឯកអគ្គរដ្ឋទូត ឫ ប្រេសិតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាពនៃប្រទេសក្រៅមកប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

មាត្រា២៦ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយហស្ដលេខាលើសន្ធិសញ្ញា និង​ អនុសញ្ញាអន្ដរជាតិ ហើយទ្រង់ប្រទា​នសច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញា និង​ អនុសញ្ញាទាំងនេះក្រោយបានទទួលការអនុម័តយល់ព្រមពីរដ្ឋសភា និង​ ព្រឹទ្ធសភា។

មាត្រា២៧

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់មានព្រះរាជសិទ្ធីបន្ធូរបន្ថយទោស និង​ លើកលែងទោស។

មាត្រា២៨ ថ្មី

ព្រះមហាក្ស ទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រមប្រកាសឲ្យប្រើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័ត និង​ព្រឹទ្ធសភាបានពិនិត្យចប់សព្វគ្រប់រូចហើយ និង ទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតាមសេចក្ដីស្នើសុំពីគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី។

ពេលដែលព្រះមហាក្សត្រប្រឈួន ហើយត្រូវព្យាបាលព្រះរោគនៅបរទេស ក្នុងពេលនោះព្រះមហាក្សត្រមា​នសិទ្ធិផ្ទេរអំណាចឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រម ឫ្ ព្រះរាជក្រឹក្យខាងលើនេះ ទៅប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីចុះហត្ថលេខាជំនួសដោយព្រះរាជាសារប្រគល់សិទ្ធី។

មាត្រា ២៩ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់បង្កើត និង ប្រទានគ្រឿងឥស្សរិយយសជាតិ ។

ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់សម្រេចប្រទានឋានន្ដរសក្ដិ ឋានៈយោធា និង ស៊ីវិលតាមច្បាប់កំណត់ ។

មាត្រា ៣០ ថ្មី

ក្នុងរយៈពេលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់អវត្តមាន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ។

ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំមាន​លទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីជំនួសព្រះមហាកក្សត្រ  ពេលព្រះអង្គទ្រង់អវត្តមាន ការទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ត្រូវអនុវត្តតាមវាក្យខ័ណ្ឌទី ២ និងទី ៣ នៃមាត្រា ១១ថ្មី។