Pages

KINGDOM OF CAMBODIA

Friday, November 13, 2015

បុព្វកថា

យើងប្រជារាស្ដ្រខ្មែរ

ដែលធ្លាប់មានអារ្យធម៌ឧត្តុង្គឧត្តម ប្រទេសជាតិស្ដុកស្ដម្ភ ធំទូលាយ ថ្កុំថ្កើងរុងរឿង កិត្យានុភាពខ្ពង់ខ្ពស់ ភ្លឺចែងចាំង ដូចពេជ្រពណ្ណរាយ  បានធ្លាក់សខ្លួនដ៏សែនរន្ធត់ ក្នុងអំឡុងពីទស្សវត្សរ៌ចុងក្រោយនេះ ឆ្លងកាត់ទុក្ខសោកវិនាសអន្ដរាយ ទ្រុឌទ្រោម ឱនថយមហាសោកស្ដាយ បានភ្ញាក់រលឹក ក្រោកឈរឡើង ចងបាច់ឆន្ទៈមោះមុត ប្ដូផ្ដាច់ រួបរួមគា្នពង្រឹងឯកភាពជាតិ រក្សា ការពារ ទឹកដីកម្ពុជា អធិបតេយ្យ ថ្លៃថ្លា និង​អារ្យធម៌អង្គរដ៏បវរ កសាងប្រទេសជាតិឲ្យទៅជា "កោះសន្ដិភាព" ឡើងវិញ ផ្អែកលើប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ធានាសិទ្ធិមនុស្ស គោរពច្បាប់ ទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ចំពោះវាសនាអនាគតជាតិឲ្យបានឈានឡើងរីកចំរើនលូតលាស់ សម្បូរុងរឿងជានិច្ចនិរន្ដរ៌។

Thursday, November 12, 2015

ជំពូកទី១

អំពីអធិតេយ្យ

មាត្រា១

ប្រទេសកម្ពុជា ជាព្រះរាជាណាចក្រ ដែលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ប្រតិបត្តិតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង​តាមលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជារដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ សន្ដិភាព អព្យាក្រឹត អចិន្ដ្រៃយ៌ និងមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។

មាត្រា២

បូរណភាពទឹកដីរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មិនអាចរំលោភដាច់ខាតក្នុងព្រំដែនរបស់ខ្លូនដែលមានកំណត់ ក្នុងផែនទីខ្នាត ១/100.000 នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៣៣-១៩៥៣ ហើយដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាអន្ដរជាតិនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៦៣-១៩៦៩ ។

មាត្រា៣

ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជារដ្ឋដែលមិនអាចបំបែកបាន។

មាត្រា៤

បាវចនានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគឺៈ ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ។

មាត្រា៥

ភាសា និងអក្សរ ដែលប្រើជាផ្លូវការគឺ ភាសា និងអក្សរខ្មែរ

មាត្រា៦

ភ្នំពេញ ជារាជធានី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ទង់ជាតិ ភ្លេងជាតិ និង សញ្ញាជាតិ មានកំណត់នៅក្នុងឧបសម្ព័ន្ធ១.២ និង៣។

Wednesday, November 11, 2015

ជំពូកទី២

អំពីព្រះមហាក្សត្រ

មាត្រា៧

ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្ដិ ប៉ុន្ដែទ្រង់មិនកាន់អំណាចឡើយ។
ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ជាព្រះប្រមុខរដ្ឋមួយជីវិត ។
អង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនអាចនរណារំលោភបំពានបានឡើយ។

មាត្រា៨

ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គទ្រង់ជានិមិត្តរូបនៃឯកភាពជាតិ និង​ និរន្ដរភាពជាតិ។
ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ជាអ្នកធានាឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទ្រង់ជាអ្នកធានាការគោរពសិទ្ធិ និង​សេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និង​ ការគោរពសន្ធិសញ្ញាអន្ដរជាតិ។

មាត្រ៩

ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់មា​នតួនាទីខ្ពង់ខ្ពស់ជាអាជ្ញាកណ្ដាល ដើម្បីធានាការប្រព្រឹត្តទៅនៃអំណាចសាធារណៈឲ្យមានភាពទៀងទាត់។

មាត្រា១០

របបរាជានិយមកម្ពុជា ជារបបជ្រើសតាំង ។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឥតមា​នព្រះរាជអំណាចចាត់តាំងព្រះរជ្ជទាយាទសម្រាប់គ្រងរាជ្យសម្បតិ្ដឡើយ។

មាត្រា១១

ក្នុងករណីដែលព្រះមហាក្សត្រ ពុំអាចបំពេញព្រះរាជភារៈជាព្រះប្រមុខរដ្ឋបានដូចធម្មតា ដោយព្រះទ្រង់ប្រឈួនជាទម្ងន់ មានការបញ្ជាក់ដោយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ ជ្រើសរើសដោយប្រធានព្រឹទ្ធសភា បំពេញភារកិច្ចប្រមុខរដ្ឋជំនួសព្រះអង្គក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ។
ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំមានលទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជា ប្រមុខរដ្ឋជំនួស ព្រះមហាក្សត្រក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ ពេលព្រះអង្គទ្រង់ប្រឈួនជាទម្ងន់ ដូចមានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌខាងលើ ប្រធានរដ្ឋសភាជាអ្នកបំពេញភារកិច្ចនេះ។
ក-អនុប្រធានទី១ ព្រឹទ្ធសភា
ខ-អនុប្រធានទី១ រដ្ឋសភា
គ-អនុប្រធានទី២ ព្រឹទ្ធសភា
ឃ-អនុប្រធានទី២ រដ្ឋសភា

មាត្រា១២ ថ្មី

នៅពេលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ចូលទិវង្គត ប្រធានព្រឹទ្ធសភាទទួូលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំបានលទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីជំនួសព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងពេលចូលទិវង្គត ការទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ ត្រូវអនុវត្តតាមវាក្យខ័ណ្ឌទី២ និង ទី ៣ នៃមាត្រា១១​ ថ្មី។

មាត្រា ១៣ ថ្មី

ក្នុងរយៈវេលា ៧ ថ្ងៃយ៉ាងយូរ ព្រះមហាក្សត្រថ្មី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បតិ្ដមា​នៈ 
-ប្រធានព្រឹទ្ធសភា
ប្រធានរដ្ឋសភា
នាយករដ្ឋមន្ដ្រី
សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្ដិកនិកាយ
អនុប្រធានទី១ និងអនុប្រធានទី២ ព្រឹទ្ធសភា
អនុប្រធានទី១ និងអនុប្រធានទី២ រដ្ឋសភា
ការរៀបចំ និង​ ការប្រព្រឹត្ដទៅនៃក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បតិ្ដ នឹងមានកំណត់ក្នុងច្បាប់មួយ។

មាត្រា១៤

ត្រូវបានជ្រើសរើសជាព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសមាជិកនៃព្រះរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ ដែលមានព្រះជន្មាយុយ៉ាងតិច៣០ ព្រះវស្សាហើយដែលជាព្រះរាជបច្ឆាញាតិ នៃព្រះមហាក្សត្រ អង្គឌួង ឫ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្ដម ឫ ក៏ព្រះមហាក្សត្រ ស៊ីសុវត្ថិ

មាត្រា១៥

ព្រះជាយានៃព្រះមហាក្សត្រ មានព្រះរាជឋានៈជាព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាណាាចក្រកម្ពុជា។

មាត្រា១៦

ព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាាណាចក្រកម្ពុជា ពុំមានព្រះរាជសិទ្ធិធ្វើនយោបាយទទួលតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋ ឬជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋ ឬជាអ្នកដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ទទួលតួនាទីរដ្ឋបាល ឬយោបាយឡើយ។
ព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទុកព្រះរាជកាយពលបំពេញព្រះរាជភារៈបំរើប្រយោជន៌សង្គម មនុស្សធម៌ សាសនា​ និង​ ជួយព្រះមហាក្សត្រក្នុងព្រះរាជកាតព្វកិច្ចផ្នែកពិធីការ និង​ ការទូត។

មាត្រា១៧

ប្រការដែលព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្ដិ ប៉ុន្ដែទ្រង់មិនកាន់អំណាចឡើយ ហើយដែលមានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ មិនអាចសុំកែប្រែបានជាដាច់ខាត។

មាត្រា១៨ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រព្រះអង្គទ្រង់ទាក់ទងជាមួយព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភាដោយព្រះរាជសារ
ព្រះរាជសារនេះ ព្រឹទ្ធសភា និង​ រដ្ឋសភា មិនអាចយកទៅជជែកពិភាក្សាឡើយ។

មាត្រា១៩ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់តែងតាំងនាយករដ្ឋបន្ដ្រី និង ទ្រង់តែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី តាមបែបបទដែលមានចែងក្នុងមាត្រា ១១៩ ថ្មី ។

មាត្រា២០

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទទួលសវនាការជាផ្លូវការពីរដងក្នុងមួយខែ ឲ្យនាយករដ្ឋមន្ដ្រី និង គណៈរដ្ឋមន្ដ្រីចូលគាល់រាយការណ៌ទូលថ្វាយទ្រង់ជា្របអំពីសភាពការណ៌នៃប្រទេសជាតិ។

មាត្រា២១

តាមសេចក្ដីស្នើរបស់គណៈរដ្ឋមន្រ្ដី ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំង ផ្លាស់ប្ដូរ ឬ បញ្ចប់ភារកិច្ចមន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់ ស៊ីវិល និង​ យោធា ឯកអគ្គរាជទូត និង​ ប្រេសិតវិសាមញ្ញ និង​ពេញសមត្ថភាព។
តាមសេចក្ដីស្នើរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជ្យក្រឹត្យតែងតាំង ផ្លាស់ប្ដូរ ឫ ដកចៅក្រមផ្នែកយុត្ដាធិការ។

មាត្រា២២ ថ្មី

នៅពេលប្រជាជាតិប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ប្រកាសប្រទានដំណឹងជាសាធរណៈ ដាក់ប្រទេសជាតិស្ថិតនៅក្នុងភាពអាសន្នក្រោយពីបានមតិឯកភាពពីនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ប្រធានរដ្ឋសភា និង ប្រធានព្រឹទ្ធសភា។

មាត្រា២៣ 

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ជាមេបញ្ជាការកំពូល នៃកាងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។ អគ្គមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនេះ ត្រូវបានតែងតាំងឡើងដើម្បីបញ្ជាកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនេះ។

មាត្រា២៤​ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គង់ជាព្រះអធិបតី នៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាការពារជាតិដែលនឹងត្រូវបង្កើតឡើងដោយច្បាប់មួួយ។ 
ព្រះមហាក្សត្សទ្រង់ប្រកាសសង្គ្រាម ក្រោយការអនុម័តរបស់រដ្ឋសភា និងព្រឺទ្ធសភា។

មាត្រា២៥

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទទួលសារតាំងឯកអគ្គរដ្ឋទូត ឫ ប្រេសិតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាពនៃប្រទេសក្រៅមកប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

មាត្រា២៦ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយហស្ដលេខាលើសន្ធិសញ្ញា និង​ អនុសញ្ញាអន្ដរជាតិ ហើយទ្រង់ប្រទា​នសច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញា និង​ អនុសញ្ញាទាំងនេះក្រោយបានទទួលការអនុម័តយល់ព្រមពីរដ្ឋសភា និង​ ព្រឹទ្ធសភា។

មាត្រា២៧

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់មានព្រះរាជសិទ្ធីបន្ធូរបន្ថយទោស និង​ លើកលែងទោស។

មាត្រា២៨ ថ្មី

ព្រះមហាក្ស ទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រមប្រកាសឲ្យប្រើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័ត និង​ព្រឹទ្ធសភាបានពិនិត្យចប់សព្វគ្រប់រូចហើយ និង ទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតាមសេចក្ដីស្នើសុំពីគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី។
ពេលដែលព្រះមហាក្សត្រប្រឈួន ហើយត្រូវព្យាបាលព្រះរោគនៅបរទេស ក្នុងពេលនោះព្រះមហាក្សត្រមា​នសិទ្ធិផ្ទេរអំណាចឡាយព្រះហស្ដលេខាលើព្រះរាជក្រម ឫ្ ព្រះរាជក្រឹក្យខាងលើនេះ ទៅប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីចុះហត្ថលេខាជំនួសដោយព្រះរាជាសារប្រគល់សិទ្ធី។

មាត្រា ២៩ ថ្មី

ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់បង្កើត និង ប្រទានគ្រឿងឥស្សរិយយសជាតិ ។
ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់សម្រេចប្រទានឋានន្ដរសក្ដិ ឋានៈយោធា និង ស៊ីវិលតាមច្បាប់កំណត់ ។

មាត្រា ៣០ ថ្មី

ក្នុងរយៈពេលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់អវត្តមាន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ។
ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំមាន​លទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីជំនួសព្រះមហាកក្សត្រ  ពេលព្រះអង្គទ្រង់អវត្តមាន ការទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ត្រូវអនុវត្តតាមវាក្យខ័ណ្ឌទី ២ និងទី ៣ នៃមាត្រា ១១ថ្មី។